Eerste en Tweede Kerstdag vallen dit jaar op woensdag 25 en donderdag 26 december. Kerst (Kerstmis) is het feest rond de geboorte van Jezus Christus en wordt door de christelijke gemeenschappen uitgebreid als familiefeest gevierd.In de meeste West-Europese landen wordt Kerstmis op 25 en 26 december gevierd met twee officiële vrije dagen, o.a. in Nederland, Duitsland en de Scandinavische landen. In Engeland en voormalige landen van het Britse Rijk is de dag na Eerste Kerstdag bekend als Boxing Day.
België kent geen Tweede Kerstdag; de meeste mensen hebben alleen op 25 december een officiële vrije dag (behalve als 25 december op een zondag valt, dan verschuift de vrije dag naar de volgende maandag). Ambtenaren hebben (vaak) wel een extra verlofdag.
In sommige landen wordt Tweede Kerstdag Sint Stefanus genoemd, o.a. in Zwitserland, Oostenrijk en Italië. In Ierland bekend als Saint Stephen's Day. In Zuid-Afrika wordt Tweede Kerstdag gevierd als Welwillendheidsdag (Day of Goodwill).
Nauwelijks is het Sinterklaasfeest voorbij of overal verschijnen de kerstversieringen. De winkelstraten worden versierd met verlichte sterren en bollen en met dennengroen. Overal in de stad kun je kerstbomen kopen. Voor de ramen van de huizen zie je gekleurde lichtsnoeren en sterren.
Adventstijd
Hoe korter de dagen worden, des te meer lichtjes worden er aangestoken. In de christelijke kerk wordt deze tijd de Adventstijd genoemd; in de vier weken voor Kerst bereidt men zich voor op de geboorte van Jezus. Elke zondag steekt men in de kerk een grote kaars aan, zodat er met Kerst vier adventskaarsen branden. Ook hangt men thuis adventskransen van groene takken aan linten op of adventskalenders, waarvan iedere dag een luikje open mag, tot het Kerstmis is.
Dan is het 24 december en wordt er in veel gezinnen Kerstavond gevierd. De kerstboom staat opgetuigd, vol lichtjes, versieringen zoals ballen, engeltjes, klokjes, met bovenop een glimmende piek. Onder de kerstboom staat soms een kerststal met de figuren uit het Bijbelse kerstverhaal uitgebeeld door middel van poppen.
Het huis is verder ook versierd met dennengroen, veel kaarsen en kerststukjes. Er worden feestelijke maaltijden gehouden en men trekt mooie kleren aan.
Het is gebruikelijk om Kerstmis met je familie te vieren. Voor sommige mensen ligt het hoogtepunt van de kerstviering op Kerstavond, voor anderen op Eerste Kerstdag. Nu is lang niet iedereen in Nederland meer lid van een christelijke kerk, maar met Kerst gaan veel meer mensen dan anders naar een kerkdienst. En er is bijna geen Nederlander die niet een kerstliedje kent. Zonder kerstboom en kaarsen is het kerstfeest evenwel niet compleet. Op veel straathoeken kun je kerstbomen kopen en wie niet van al die uitgevallen dennennaalden in huis houdt, koopt een opvouwbare plastic kerstboom, die jaren meegaat.
Vroeger prijkten er echte kaarsjes in de boom. Het was een speciaal moment als 'de boom aanging'. Er stond wel een emmer water met een dweil achter, voor het geval de boel in brand vloog. Tegenwoordig durven weinigen dat nog maar aan en worden de meeste Nederlandse kerstbomen met elektrische lichtjes verlicht.
Op scholen en in instituten wordt een paar dagen voor Kerstmis ook kerstfeest gevierd, met een kerstspel, waarin het kerstgebeuren wordt nagespeeld, of met een kerstverhaal dat meestal over opoffering, naastenliefde en vrijgevigheid gaat. Er wordt veel gezongen.
Kerststal
De Kerststal is een idee van Franciscus van Assisi die in 1223 op het idee kwam een levende Kerststal in het dorp Greccio (Italië) op te zetten. Het idee komt voort uit de vertalingen van het evangelie van Lucas, waarin staat dat Jezus in een kribbe gelegd werd, omdat er geen plaats was in de herberg. De plaats van een kribbe is de stal, wat een logische keuze lijkt als de herberg zelf vol is. Vooral katholieke gezinnen halen met Kerstmis het stalletje van zolder.
Een andere traditie laat de geboorte plaatsvinden in een grot. Dit gegeven gaat terug op Justinus de Martelaar (± 150) die schreef: "Omdat er voor Jozef niets te vinden was om de nacht door te brengen, ging hij maar zolang een grot binnen dichtbij Bethlehem." Justinus baseert zich op Jesaja (33,16): "Hij zal wonen in een hoge spelonk van een sterke rots." Deze zin betrekt Justinus op Jezus. Wie een grot maakt van rotspapier, volgt Justinus. Hoewel de tradities duidelijk verschillen is hun afkomst niet in tegenspraak. In het Nabije Oosten werden in die tijd en later grotten inderdaad als stal gebruikt.
Cadeaus
Het geven van geschenken rond Kerstmis gaat terug op oude tijden, maar in Nederland was lange tijd vooral Sint Nicolaas (of Sinterklaas) het geschenkenfeest. De kerstman leek eind twintigste eeuw Sinterklaas te gaan verdrijven. Zover is het niet gekomen, maar velen geven elkaar (ook) met Kerstmis geschenken. Deze gewoonte heeft geleid tot kritiek dat het feest al te commercieel zou zijn geworden.
De Kerstman
De Kerstman is een afstammeling van Sinterklaas, zoals Sinterklaas op Sint Nicolaas, bisschop van Myra, teruggaat. Het Sinterklaasgebruik is meegenomen door emigranten naar Amerika. Daar werd Sinterklaas 'Santa Claus'. De Kerstman heeft ongeveer dezelfde gebruiken als Sinterklaas, zoals cadeautjes geven, een lange baard en een rood pak, maar hij is ontdaan van alle religieuze symboliek.Het beeld van Santa Claus - de Kerstman zoals we die nu kennen - is rond de '30-er jaren van de vorige eeuw bedacht door de reclame-schrijvers van Coca Cola uit de Verenigde Staten.
Weerspreuken:
"Vliegen op Kerstdag de muggen rond, dan dekt op Pasen het ijs de grond."
"Kerstmis nog altijd niet koud, wordt de winter nooit heel stout."
"Zit op Kerstmis de kraai nog in 't klavergroen, op Pasen zal hij 't in 't sneeuwveld doen."
Orthodox Kerstmis
De Russische Orthodoxe Kerk (+ de Servische en Georgische Orthodoxe Kerk) viert Orthodox Kerstmis op 7 januari. Alle andere Orthodoxe Kerken (zoals de Griekse, Bulgaarse, Roemeense, Byzantijnse, etc.) vieren Kerstmis gewoon op 25 december. De Orthodox Katholieke Kerk volgt de Juliaanse kalender waardoor feesten en vieringen veertien dagen later plaatsvinden dan volgens de westerse (Gregoriaanse) kalender.
De koptische kerk van Ethiopië, Eritrea en Egypte viert Koptisch Kerstmis ook op 7 januari. In de Armeens apostolische kerk wordt het feest van de geboorte en doop van Jezus Christus (Surb Tsnund) op 6 januari gevierd.
Verder lezen
- Kerstavond
- Orthodox Kerstmis
- Koptisch Kerstmis
- Feestdagen christenen
- De mooiste kerstverhalen
- Het kerstverhaal (uit de bijbel)
Zie ook
Actueel
- Begin van de winter: 21 december
- Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
- Vierde zondag van de Advent: 22 december
- Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025
- Chanoeka
- Sint Thomas: 21 december
Komende feesten
Chanoeka
Kwanzaa
Onnozele Kinderen
Kayin Nieuwjaar