Internationale Vrouwendag 2025

Internationale Vrouwendag

Datum: zaterdag 8 maart 2025
Land / gebied: Verenigde Naties

Jaarlijks op 8 maart is het Internationale Vrouwendag: de actiedag van de vrouwenbeweging!

Internationale Vrouwendag staat elk jaar op 8 maart in het teken van strijdbaarheid en het gevoel van solidariteit van vrouwen overal ter wereld, meestal aan de hand van een specifiek thema.

Internationale Vrouwendag is in de twintigste eeuw ontstaan doordat vrouwen opkwamen voor hun rechten, onder andere op het gebied van arbeid en kiesrecht.

Internationale Vrouwendag herdenkt de eerste staking van vrouwen in de textiel- en kledingindustrie, die plaatsvond op 8 maart 1908 in New York. De vrouwen staakten voor een achturige werkdag, betere arbeidsomstandigheden en kiesrecht. Deze staking vormde het begin van de emancipatie van vrouwen en de strijd tegen vrouwendiscriminatie.

In Nederland viert een grote verscheidenheid aan vrouwengroepen en vrouwenorganisaties 8 maart op veel verschillende manieren. Doel is aandacht te vragen voor thema's zoals economische zelfstandigheid, empowerment, seksueel geweld, zorg en arbeid, discriminatie en racisme.

Feiten over vrouwen

Vrouwen vormen 50% van de wereldbevolking.
Vrouwen doen 66% van al het werk.
Vrouwen verdienen 10% van het wereldinkomen.
Vrouwen hebben 1% van alle bezittingen.
Van alle regeringsleiders op de wereld is 5% vrouw.
Van alle armen op de wereld is 75% vrouw.
Van alle analfabeten op de wereld is 66% vrouw.
Van alle vluchtelingen op de wereld is 75% vrouw.
Van de 150 leden van de Tweede Kamer in Nederland is 38% vrouw.
Vrouwen in Nederland verdienen gemiddeld 23% minder dan mannen.

Fotografie Sabri Varan

Sinds 1999 heeft deze dag een tegenhanger voor mannen: de Internationale Mannendag op 19 november.

In sommige landen wordt op deze dag Moederdag gevierd, o.a. in Afghanistan, Albanië, Algerije, Armenië, Azerbeidzjan, Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, China, Laos, Macedonië, Montenegro, Oekraïne, Vietnam en Wit-Rusland.

Geschiedenis van Internationale Vrouwendag
Internationale Vrouwendag werd voor het eerst uitgeroepen door Clara Zetkin op de internationale vrouwenconferentie in Kopenhagen in 1910, waaraan 100 mannen en vrouwen deelnamen uit 17 landen. Hoewel de aanleiding de massale staking was op 8 maart 1908 in de Verenigde Staten van vrouwen in de textiel- en kledingindustrie voor een achturige werkdag, betere arbeidsomstandigheden en kiesrecht, stond de strijd voor algemeen kiesrecht aanvankelijk centraal. De jaren daarop werden in een groeiend aantal landen op 8 maart demonstraties en vergaderingen gehouden. De Eerste Wereldoorlog maakte een einde aan dit gebruik.

Met de opleving van de feministische beweging in de jaren zestig kwam de belangstelling voor een internationale vrouwendag weer terug en sinds de jaren zeventig wordt er in veel landen aandacht aan besteed. In veel socialistische landen is op 8 maart een officiële feestdag en in 1978 werd de dag door de Verenigde Naties als feestdag erkend.

Vanaf 1978 wordt in Nederland door veel vrouwengroepen gezamenlijk 8 maart gevierd. De bedoeling van de dag is opnieuw de gemeenschappelijke strijdpunten van de vrouwenbeweging naar voren te brengen.

In 1911 werd de Vrouwendag internationaal voor het eerst gevierd - in 1912 voor het eerst in Nederland.

Aanvankelijk werd de Vrouwendag op verschillende data gehouden, pas in 1922 werd 8 maart gekozen als vaste datum. Er bestaan verschillende lezingen voor de keuze van 8 maart als datum voor de Internationale Vrouwendag.

Lag de oorsprong in Rusland of de Verenigde Staten? Een gangbare westerse lezing was dat 8 maart terug te voeren was op stakingen van textielarbeidsters in New York in 1857 (het is niet zeker of deze staking echt heeft plaatsgevonden) en op 8 maart 1908. Bij deze laatste staking gingen textielarbeidsters de straat op om te demonstreren tegen onder meer de lange werktijden, de lage lonen en de slechte werkomstandigheden.

Het is mogelijk dat deze verklaring voor de keuze van 8 maart pas in de jaren vijftig van de twintigste eeuw is ontstaan. In de periode van de Koude Oorlog kon toch moeilijk de eer aan een communistisch land gegeven worden? 8 maart zou namelijk in een andere lezing teruggaan op de grote vrouwenstaking en demonstratie op 8 maart 1917 in St. Petersburg. In ieder geval is in 1910 besloten jaarlijks een Internationale Vrouwendag te organiseren.

Bij de 'Tweede Internationale' (een internationale organisatie van socialistische arbeiders met als doel internationale solidariteit) in 1889 in Parijs was Clara Zetkin (1857-1933) aanwezig als vertegenwoordigster van de Duitse socialistische partij. Zij betoogde daar voortdurend dat socialisme zonder vrouwen niet zou kunnen bestaan, dat mannen samen met vrouwen ook voor vrouwenrechten moesten strijden. Ook in eigen land streed zij voor vrouwenrechten als onderdeel van de klassenstrijd. Omdat zij geen gehoor vond, nam zij het initiatief tot een socialistische vrouwenbeweging.

Vele jaren was zij redactrice van het Duitse socialistische vrouwenblad Die Gleichheit. Maar ook internationaal gezien moesten vrouwen meer invloed kunnen uitoefenen op de socialistische partijen, vond zij. Door haar toedoen kwamen in 1906 in Mannheim socialistische vrouwen uit een groot aantal Europese landen bij elkaar om een internationale bijeenkomst voor te bereiden. Zij besloten om in 1907 in Stuttgart een internationale vrouwenconferentie te houden, omdat een dag later daar de bijeenkomst van de Tweede Internationale plaatsvond. Op deze eerste conferentie werd een resolutie aangenomen om de volgende dag bij de Tweede Internationale een motie in te dienen waarin de aangesloten partijen zich verplichtten zowel voor mannenkiesrecht als voor vrouwenkiesrecht te strijden. Deze motie werd aangenomen. Een vaste datum voor Internationale Vrouwendag

In 1921 stelde het Internationale Vrouwensecretariaat voor om een vaste datum te kiezen voor de vrouwendag. De keuze viel op 8 maart. Op 8 maart 1917 waren in St. Petersburg onder leiding van Alexandra Kollontai namelijk vrouwen massaal in opstand gekomen tegen het voedseltekort en de verschrikkingen van de oorlog. Hun stakingen en demonstraties liepen uit op een algemene werkstaking. Naast Internationale Vrouwendag werd 8 maart door deze ontwikkeling ook een officiële communistische feestdag, waarop de algemene werkstaking als eerste begin van de revolutie herdacht werd.

De scheuring door de Russische Revolutie van 1917 tussen communisten en socialisten heeft tot gevolg gehad dat in de Verenigde Staten en in West-Europa 8 maart lange tijd voornamelijk in communistische kring werd gevierd.

In Nederland werd in maart 1912 voor het eerst de Internationale Vrouwendag gevierd, georganiseerd door de SociaalDemocratische Vrouwenclubs. Hun blad De Proletarische Vrouw kwam uit met een speciaal feestnummer.

Een voorbeeld
Het Chinese schrift maakt geen gebruik van letters, maar van pictogrammen. De verschillende tekens die voor Vrouw' zijn gebruikt, weerspiegelen goed de positie van Chinese vrouwen in de loop der eeuwen.

Het oorspronkelijke pictogram voor 'Vrouw' beeldt een vrouw in buigende positie af:

Later werd dit tot een nog nederiger vorm veranderd: een vrouw die neerknielt:

De moderne versie symboliseert de grote vooruitgang die vrouwen de laatste tijd gemaakt hebben:

In theorie hebben vrouwen en mannen in China en in de meeste andere landen van de wereld gelijke rechten en plichten, maar in praktijk blijkt dit vaak anders te zijn. Vrouwen vormen nog steeds een kwetsbare groep op allerlei terreinen. Het begint al op jonge leeftijd: vaak mogen jongens wel naar school en meisjes niet. Dit zet zich later door op de arbeidsmarkt en in de privé-sfeer: vrouwen hebben minder goed betaalde banen dan mannen en blijven vaak thuis om voor het huishouden en de kinderen te zorgen. In een groot aantal landen heeft een vrouw minder invloed dan haar man, zowel in het openbaar als binnenshuis. Niet eens zo heel lang geleden was dit ook in westerse landen nog het geval.

Een feestdag in Abchazië, Afghanistan, Albanië, Algerije, Angola, Armenië, Azerbeidzjan, België, Bosnië en Herzegovina, Bulgarije, Burkina Faso, Cambodja, China, Colombia, El Salvador, Eritrea, Georgië, Guinee-Bissau, Kazachstan, Kirgizië, Kiribati, Laos, Madagaskar, Moldavië, Mongolië, Montenegro, Nederland, Nepal, Nigeria, Noord-Korea, Noord-Macedonië, Oekraïne, Oezbekistan, Rusland, Sierra Leone, Tadzjikistan, Taiwan, Turkmenistan, Uganda, Vietnam, Wit-Rusland, Zambia, Zuid-Soedan.

Verder lezen

Meer informatie (externe link)