zaterdag 21 december 2024

Volksverhalen Almanak


Oom Tompa leest voor uit de heilige schrift


Tibetanen zijn zeer vrome boeddhisten. Eens per maand of ten minste eens per jaar wordt in het merendeel der families een lama uitgenodigd of iemand die goed is in het voorlezen van de boeddhistische geschriften. Zo iemand was Oom Tompa. Hij werd vaak uitgenodigd door mensen die zich wilden verzekeren van geluk en voorspoed voor hun gezin. Zo werd hem eens gevraagd een geschrift voor te lezen waar gewoonlijk enkele dagen voor nodig zijn.
De heer des huizes was helemaal kaal. Daarom schaamde hij zich ervoor openbare bijeenkomsten bij te wonen en bleef hij altijd thuis. En als er echt niets anders opzat, zette hij een speciale hoofdbedekking op.
Oom Tompa verbleef al enkele dagen in het gezin en las de heilige teksten voor. Maar het eten dat hem werd voorgezet, was slecht. Nu heeft iedere gastheer de plicht om de voorlezer extra goede maaltijden op te dienen en hem na afloop een geldsom te geven. In dit huis kreeg hij echter niets anders dan bonen die nauwelijks te eten waren. Oom Tompa vond het eigenlijk hondenvoer. Ook kreeg hij nooit vlees, en Oom was dus heel ongelukkig.
Hij had opgemerkt dat de familie een aantal schapen bezat, één zwart en de rest wit. Het zwarte schaap had het op Oom gemunt en viel hem iedere keer dat hij naar buiten kwam aan. Terwijl de kale heer des huizes aandachtig naar de heilige schriften zat te luisteren, bedacht Oom een plannetje. Zelf kon de man lezen noch schrijven en dat wat hem werd voorgelezen, vormde zijn enige kennis van de Schrift. Zo bedacht Oom zijn eigen tekst, terwijl hij deed alsof hij uit de Schrift voorlas. Heel luid las hij:
HIJ DIE GEEN ENKELE HAAR MEER OP
ZIJN HOOFD HEEFT, ZAL SPOEDIG
WEER HAREN KRIJGEN ALS HIJ DE
WARME VACHT VAN EEN ZWART
SCHAAP DRAAGT.

Bij het horen van deze woorden sprong de man verbaasd overeind en vroeg: "Wat? Is dat echt waar?"
"Ja, natuurlijk is dat waar," antwoordde Oom, "het staat immers in de Schrift."
De arme kerel geloofde het. Hij stuurde iemand eropuit om het zwarte schaap te slachten en legde de nog warme huid over zijn hoofd. Oom kreeg die middag en avond schapenvlees bij de maaltijd.
De kaalkop deed de vacht niet af en na een paar dagen begon deze te stinken. Oom las opnieuw een zelfverzonnen tekst hardop voor:
HIJ DIE LANGER DAN EEN ETMAAL DE
VACHT VAN EEN ZWART SCHAAP
DRAAGT, ZAL GEEN ENKELE HAAR OP
ZIJN HOOFD KRIJGEN.

Bij het horen van deze vrome woorden zei de man tegen Oom: "Wat? Lees dat nog eens."
Oom las het nogmaals voor en legde uit: "De Schrift zegt dat bij iemand die de vacht langer dan een etmaal draagt, geen enkele haar op zijn hoofd zal groeien. Aangezien u hem nu al enkele etmalen lang draagt, gaat het bij u kennelijk niet lukken."
De arme man geloofde hem. Hij gooide de vacht weg en Oom Tompa ging door met voorlezen.
*   *   *
Samenvatting
Een Tibetaans schelmenverhaal over Agu Tompa. Oom Tompa biedt zich aan om heilige boeddhistische teksten voor te lezen aan een vrome Tibetaan. Het eten dat oom Tompa voorgezet wordt is slecht en hij bedenkt dan ook een list om aan beter eten te komen...
Toelichting
Voor het gewone volk van Tibet staat Agu (Oom) Tompa voor het ruwe en harde leven zelf. De geliefde schavuit Oom Tompa verenigt, in Nederlandse termen vertaald, de straatwijsheid van Bugs Bunny, de onbeschaamdheid van Herman Brood en de eigenzinnige wijsheden van Johan Cruijff. De streken van deze schelm, grappenmaker en bluffer doen de ijdelen en hebzuchtigen versteld staan en laten de uitbuiters een toontje lager zingen. Achter de schunnige grappen en grove humor is hij de held van de 'kleine man' die op gelijke voet wil staan met de uitzuigers en de bevoorrechte geestelijken.
Oom Tompa is een middeleeuwse Tibetaanse volksheld, maar nog steeds beginnen Tibetanen te gniffelen als zijn naam valt. De pikante verhalen van Agu Tompa worden op menig feest voorgedragen. Vroeger werd dat gedaan door de Lama Mani, de verhalenvertellers die van dorp naar dorp trokken.
De Chinese bezetters (sinds 1959) vernietigen langzamerhand de Tibetaanse cultuur en haar tradities. De eeuwenoude gewoonte van verhalen vertellen dreigt daardoor verloren te gaan.
Trefwoorden
Basisinformatie
Populair
Verder lezen