donderdag 21 november 2024

Volksverhalen Almanak


Helga, de boerendochter


Er waren eens een oude man en een oude vrouw. Zij woonden in een armoedige hut. Zij hadden maar één kind, een dochter die Helga heette en de mooiste van alle vrouwen was.
Nu voelde de moeder dat zij weldra sterven zou. Zij riep haar dochter bij zich en zei dat haar leven soms erg moeilijk zou zijn en dat zij haar maar weinig zou kunnen helpen. "Maar ik zal je een elzetak geven," zei ze, "en die kun je 'ja' laten zeggen, zo vaak je maar wilt." Hierna stierf de oude vrouw.
Op een avond wil de oude man, dat zijn dochter Helga met hem slaapt. Zij wil het niet, maar hij staat er op. Dan zegt ze dat ze vergeten heeft het vuur te doven en dat zij dat eerst nog moet doen. Zij gaat dus naar de keuken, hangt de els aan de wand en zegt hem altijd 'ja' te zeggen. Zijzelf echter verdwijnt in de duisternis. De oude man wil niet langer wachten en roept zijn dochter. En dan antwoordt de els en zegt telkens 'ja'. Dat verwondert de oude man tenslotte. Hij gaat naar buiten om zijn dochter te zoeken. Maar daar hij haar niet vinden kan, gaat hij weer naar binnen en in dit verhaal komt hij verder niet meer voor.
Van Helga wordt verteld, dat zij naar het bos liep en daar de hele nacht ronddwaalde. Wanneer het begint te dagen, komt zij bij een klein, mooi huisje. Zij gaat naar binnen en ziet een man die met zichzelf aan het schaken is. De man nodigt haar uit te blijven. Zij komt als geroepen, want hij is helemaal alleen. Helga neemt het aanbod aan en vraagt hem hoe hij heet en hij zegt dat zijn naam Herraudur is. Er verloopt enige tijd en Helga wordt zwanger. Herraudur was overdag op jacht, maar 's nachts altijd thuis. Doch nu Helga een kind moest krijgen, kwam hij telkens later naar huis, en op een avond kwam hij helemaal niet meer.
Op zekere avond voelt Helga zich niet erg goed en gaat slapen. Zij droomt over haar moeder, die bij haar komt en zegt: "Herraudur wil je nu bedriegen. Een trollenvrouw heeft hem verleid, en hij wil met haar trouwen. Verlaat nu het huis, doe je schoenen verkeerd aan en ga naar een hol, niet ver van hier, want de trollenvrouw staat je naar het leven."
Hierna wordt Helga wakker, trekt haar schoenen verkeerd aan en gaat naar het hol. Een poosje later komt er een hond aan en besnuffelt de voetsporen, hij ontdekt echter niets en loopt weer verder. Dan hoort zij een flink lawaai en geraas. Helga ziet door een reet in het hol, dat het de trollenvrouw is.
Deze volgt de sporen heen en weer terug. En als zij niets kan vinden, haast zij zich weg.
Later verlaat Helga het hol en gaat naar het bos. Zij loopt een hele tijd, tot zij bij een beek komt. Daar ziet zij een kind, dat water haalt. Helga werpt een gouden ring in het vat van het kind. Na een kort moment komt er een dwerg op Helga toe. Hij bedankt haar uit naam van het kind en nodigt haar uit in zijn huis. Zij kwamen bij een grote steen. De steen gaat vanzelf open en zij gaan naar binnen. Daar zit de vrouw van de dwerg en dankt Helga uit naam van haar kind. In de steen krijgt Helga een mooie zoon.
Dan zegt de dwerg tot Helga: "Vandaag gaat Herraudur trouwen. Hij zal de trollenvrouw tot zijn echtgenote nemen. Wanneer je het huwelijk zien wilt, zal ik je daarbij helpen."
Helga zegt dan dat zij de bruiloft graag zien wil. De dwerg gaat er met haar heen en zij komen bij een grot. Daar gooit hij een mantel over haar heen, zodat niemand haar zien kan. Hij zegt haar goed op te letten wat de bruid iedere avond doet, wanneer zij uitgaat. De laatste avond moet zij dan Herraudur roepen, om hem te laten zien, wat zijn bruid uitvoert, want het huwelijksfeest zal drie dagen duren. Op het laatst zei de dwerg nog, dat zij hem mocht roepen, wanneer zij hem nodig had. En met deze woorden verdween hij.
Helga bekijkt het feest, dat met veel vrolijkheid en lawaai gehouden wordt. De bruid zit lief en mooi op de bruidszetel en zij is niet groter dan een vrouw van gemiddelde lengte. Herraudur is erg opgewekt.
's Avonds gaat de vrouw naar buiten en niemand mag met haar meegaan. Zij loopt een klein eindje van de grot weg, keert zich dan driemaal om en zegt: "Ik wil worden, wat ik ben!"
Toen werd zij een grove trollenvrouw. Nu zei ze: "Kom hier, driekoppige reus, mijn broeder, met een groot vat vol paarden- en mensenvlees!" Er komt een reus aan met een grote emmer vol stukken vlees. En nu beginnen zij alles te verorberen. En als zij klaar zijn, draait de trollenvrouw zich weer driemaal om en zegt: "Ik wil weer worden, zoals ik was!" En toen werd zij weer een aardig meisje.
De tweede avond deed de bruid hetzelfde. De derde avond roept Helga Herraudur er bij en hij herkent haar niet.
Zij brengt hem naar de trollenvrouw, wanneer zij net aan het eten is; hij schrikt niet weinig, gaat terug naar de grot en spant een koord voor de deur. Wanneer de bruid terugkomt, raakt zij er in verward. Zij roept haar broer en dan komt de afschuwelijke driekoppige reus. Op dit moment roept Helga de dwerg. En er komt een vogel, die de schedel van de reus zo verwondt, dat hij dood neervalt. Maar de bruid wurgde zichzelf in het koord. En toen zij daar zo lag, vond Herraudur haar helemaal niet mooi meer.
Nu ziet Herraudur Helga en hierover is hij zeer gelukkig. Hij vraagt vergeving en vertelt haar, dat de trollenvrouw hem door toverij zover gebracht had, dat hij haar bedroog. Helga en Herraudur gingen weer naar hun huis in het bos en trouwden al spoedig.
Maar op de trouwdag kwam de dwerg met hun zoon en legde hem op Helga's schoot. Herraudur beloonde de dwerg voor al zijn hulp. Herraudur en Helga leefden tot op hoge leeftijd gelukkig en tevreden bij elkaar. En dit is het einde van deze geschiedenis.
*   *   *
Samenvatting
Een IJslands volksverhaal over een trol en een vergeten bruid. Helga raakt zwanger van Herraudur, maar deze is vaak op jacht en 's avonds altijd laat thuis. Op een gegeven moment komt hij helemaal niet meer. Herraudur blijkt verleid te zijn door een trollenvrouw en Helga gaat op zoek. Met behulp van een dwerg lukt het haar de trol en een reus te verslaan en zo toch de echtgenoot te worden van Herraudur.
Trefwoorden
Basisinformatie
Bron
"Volkssprookjes en legenden uit Skandinavië" door Heinz Barüske. Vertaald door Max en Beatrix Prick van Wely. Uitgeverij Elmar, Delft, z.j. Oorspronkelijke titel: Skandinavische Märchen. ISBN: 906120-1047
Populair
Verder lezen