zaterdag 21 december 2024

Volksverhalen Almanak


De waternimf


De waternimfEen broertje en zusje speelden eens bij een bron, en terwijl ze zo speelden, plompten ze er allebei in. Beneden was een waternimf, en die zei: "Nou heb ik jullie, nou kun je mooi voor me werken," en ze sleurde hen mee. Het meisje gaf ze verward, lelijk vlas te spinnen, en ze moest water scheppen in een hol vat, en de jongen moest een boom kappen met een stompe bijl, en ze kregen niets te eten dan keiharde meelballen.
Toen werden de kinderen tenslotte zo ongeduldig, dat ze wachtten tot op een zondag de nimf naar de kerk was en toen liepen ze weg. De kerk was uit en nu zag de nimf dat de vogels gevlogen waren en ze zetten hen na met grote sprongen. De kinderen zagen haar al uit de verte, en het meisje gooide een borstel achter zich, en dat werd een grote borstelberg, met duizenden en nog eens duizenden stekels, waar de nimf met grote woede overheen moest klimmen, maar eindelijk kwam ze toch aan de andere kant.
Toen de kinderen dat zagen, gooide de jongen een kam achter zich, dat werd een grote kamberg met duizendmaal duizend tanden, maar de nimf wist er zich aan vast te houden en kwam er tenslotte toch overheen.
Eindelijk gooide het meisje een spiegel naar achteren, en die werd een spiegelberg, zo glad, zo glad, dat ze er onmogelijk over kon. Toen dacht ze: "Ik zal gauw naar huis gaan en mijn bijl halen en de spiegelberg in stukken hakken." Maar terwijl ze terug kwam en de spiegelberg in stukken hakte, waren de kinderen al lang ver weg, en de waternimf moest haar toevlucht weer tot de bron zoeken.
*   *   *
Samenvatting
Een Duits sprookje over een nimf die op de bodem van een bron woont. Een broertje en zusje vallen in het water en worden gevangen genomen door een nimf die op de bodem van de bron leeft. Zij laat hen allerlei vervelende klusjes opknappen. Als ze op een zondag naar de kerk is, weten de kinderen op wonderbaarlijke wijze te ontsnappen.
Toelichting
Dit is één van de broertje-en-zusje sprookjes. Zie o.a. Broertje en zusje en Hans en Grietje, Van de wachtelboom en Vondevogel.
Wie is die waternimf? Ze lijkt verwant aan Vrouw Holle, maar is als het ware haar schaduwbeeld. Ze wil kwaad. Ze wil de kinderen vasthouden, terwijl Vrouw Holle ze laat gaan. Er wordt van dit soort watervrouwen gezegd dat ze ijdel zijn en aan de attributen van hun eigen ijdelheid te gronde gaan. Het is een Schreckmärchen (een Warnmärchen, een sprookje met een slechte afloop), dat vroeger veel verteld werd om kinderen af te schrikken voor gevaren als: aan het water komen, alleen het bos in gaan, de deur openen als je alleen thuis bent. Zie bijvoorbeeld De wolf en de zeven geitjes en Roodkapje.
De hoofdinhoud is het motief van de "magische vlucht"; de verandering van borstel, kam en spiegel in bos, gebergte en zee komt in de sprookjeliteratuur uit de hele wereld voor.
Onderstaande versie uit het Ölenbergse handschrift werd aan de Grimms verteld door Marie Hassenpflug uit de omgeving van Hanau, die het zich herinnerde uit haar kindertijd. Vanaf de eerste druk verscheen het in een licht herwerkte uitgave als nummer 79.
De waternimf
Een broer en een zus vielen in het water en werden door een nimf gevangen. Die gaf hen nu zwaar werk te doen en beval het zusje water in een holle ton te gieten en de jongen een boom te hakken met een botte bijl. Daardoor werden de kinderen ten slotte ongeduldig en ze vluchtten weg. De nimf zat hen achterna en toen de kinderen haar in de gaten kregen, gooide het meisje een borstel achter zich. Dat werd een hoge borstelberg, waar de nimf met veel moeite over moest klimmen, maar ten slotte kwam ze er toch over. Toen gooide de jongen een kam achter zich. Dat werd een kamberg tussen hen en de achtervolgster. Maar ten slotte klom ze er toch over en ze wou de kinderen pakken, toen het meisje een spiegel achter zich gooide. Dat werd een glasberg. Die was erg glad, zodat ze er niet over kon klimmen. De nimf moest naar haar water gaan en de kinderen kwamen terug naar huis.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Populair
Verder lezen