De twaalf werken van Herakles

Op een avond, toen de jongens al op bed lagen, fluisterde Juno enkele toverwoorden. Plotseling klonk er buiten een sissend geluid. Door het licht van de maan zag Juno hoe twee enorme slangen de slaapkamer inkropen en in de wieg van de broers gleden. Door het plotselinge geluid werden de jongens wakker. Toen Iphicles de afschuwelijke slangen zag, schreeuwde hij van angst. "Help!" schreeuwde hij, al vechtende om te ontkomen aan de giftanden van de slangen. "Herakles, maak dat je wegkomt!." Maar Herakles pakte zonder angst de twee slangen bij hun nek en kneep hard. Alcmene, die Iphicles had horen schreeuwen, kwam de slaapkamer binnen. Ze was verbaasd dat ze Herakles luid lachend aantrof; de twee slangen lagen dood aan zijn voeten.
Boos omdat haar plannetje mislukt was, zwoor Juno dat ze wraak zou nemen. Angstig ging Alcmene naar haar echtgenoot en bekende hem de waarheid. Amphitryon was een goede man, en hij realiseerde zich dat Herakles voorbestemd was om grote daden te verrichten. "Hij zal een opvoeding krijgen die de zoon van een god waardig is," kondigde hij aan.
Toen hij opgroeide stond Herakles bekend om zijn kracht en moed. Hij kon met ieder wapen omgaan, en niemand kon hem in een gevecht verslaan, of van hem winnen op de renbaan. Hij gebruikte zijn kracht echter nooit op een oneerlijke manier. Al deze goede kwaliteiten deden Juno's haat niet verminderen. Ze probeerde hem op allerlei manieren kwaad te doen en deed hem ten einde raad een afschuwelijk voorstel: "Koning Eurystheus heeft een goede slaaf nodig. Ga naar hem toe en voer de twaalf taken uit die hij je geeft." Herakles ging omdat hij daarmee hoopte Juno gunstig te stemmen.
Het eerste werk van Herakles: DE NEMEÏSCHE LEEUW

Het tweede werk van Herakles: DE HYDRA
Al snel vond Eurystheus een nieuwe opgave voor Herakles. "In het moeras van Lerna leeft de Hydra; een grote slang met meerdere koppen. Hij is zo gevaarlijk dat zelfs zijn adem binnen een paar seconden dodelijk is. Ik wil dat jij hem doodt."

Herakles probeerde de Hydra te doden met brandende pijlen. Toen trachtte hij hem dood te slaan. Niets werkte. Dus nam Herakles zijn zwaard en begon de koppen van het dier eraf te hakken. Maar voor iedere kop die hij eraf hakte kwamen er twee nieuwe voor in de plaats. Herakles riep de hulp in van zijn neef Iolaus. Zodra Herakles een kop eraf gehakt had, verbrandde Iolaus hem. Samen versloegen ze de machtige Hydra. Herakles wist dat het bloed van het monster giftig was, en hij doopte de punten van zijn pijlen in het bloed om ze nog dodelijker te maken.
Het derde werk van Herakles: HET ERYMANTISCHE EVERZWIJN

Het vierde werk van Herakles: DE STYMPHALISCHE VOGELS

Het vijfde werk van Herakles: DE CERYNITISCHE HINDE

Het zesde werk van Herakles: DE STALLEN VAN AUGIAS

Het zevende werk van Herakles: DE STIER VAN KRETA

"Deze stier is te mooi om te doden," besloot hij. Ik weet zeker dat Neptunus ook tevreden is met een minder mooi dier." Dus offerde Minos één van zijn eigen stieren. Neptunus was woedend over dit bedrog en als straf maakte hij de prachtige stier razend. Geen hek of muur was sterk genoeg om hem tegen te houden en de stier terroriseerde het eiland.
Zodra Eurystheus over deze geweldige stier hoorde, riep hij Herakles weer bij zich. "Ga naar Kreta en breng me de stier. Het zal je geen moeite kosten want iedereen daar is te bang om uit hun huis te komen." Herakles was op zoek naar de stier toen hij achter zich een woedend gebries hoorde. Toen hij zich omdraaide wilde het woeste dier hem net aanvallen. Herakles sprong op de rug van het beest, pakte het bij de hoorns en wierp het op de grond en bond snel zijn poten vast.
Eurystheus was verrukt toen hij de stier zag. "Hij is schitterend," zuchtte hij. "Maar die touwen zijn lelijk. Maak ze los." Herakles probeerde Eurystheus te waarschuwen dat de stier zou ontsnappen, maar hij wilde niet luisteren. "Maak ze los!" beval de koning boos. Zodra zijn poten los waren, ontsnapte de stier en galoppeerde weg.
Het achtste werk van Herakles: DE MERRIES VAN DIOMEDES

Het negende werk van Herakles: DE GORDEL VAN HIPPOLYTE

Herakles begreep direct dat hij verraden was, maar had geen andere keus dan zijn leven te verdedigen. Het was een harde strijd want de Amazones stonden bekend om hun strijdvaardigheid. Toen klonk er plotseling een kreet van afschuw - Hippolyte was gedood! De Amazones waren zo ontzet door de dood van hun aanvoerder dat ze wegrenden van het strijdveld. Herakles knielde neer bij de koningin en nam haar gordel. "Het had niet zo moeten lopen," sprak hij bedroefd. Toen stond hij op en ging terug naar Tirynthe, waar prinses Admete verrukt was met haar geschenk.
Het tiende werk van Herakles: HET VEE VAN GERYONEUS

Plotseling hoorde Herakles een woest gegrom achter zich. Het was de enorme tweekoppige hond. Het beest wierp zich op Herakles die het met zijn blote handen doodde. Herakles was uitgeput, maar zijn opgave was nog niet ten einde, want op dat moment verscheen Geryoneus zelf. Elk van zijn zes armen droeg een wapen of een schild en hij was even sterk als drie mannen samen. Zijn woede maakte zijn kracht nog groter en Herakles moest vechten om het afschuwelijke monster te doden. Toen Geryoneus tenslotte dood aan zijn voeten lag kon Herakles, met de kudde, de lange weg terug naar Eurystheus hervatten.
Het elfde werk van Herakles: DE GOUDEN APPELS DER HESPERIDEN

De reis was lang en gevaarlijk. Toen Herakles een rivier overstak werd hij uitgedaagd door Antaeus, die reizigers dwong met hem te vechten. Hij was nog nooit verslagen, want Antaeus had een geheim. Iedere keer als hij tijdens het gevecht de grond raakte, werd hij sterker dan ooit. Dit kwam omdat hij de zoon is van Gaia, de godin van de aarde, en zij geeft hem kracht. Herakles was verrast dat hij Antaeus niet kon verslaan toen hij zich realiseerde waarom. Met een schreeuw van triomf tilde hij Antaeus van de grond en vermorzelde hem tussen zijn sterke handen. Kort na deze strijd kwam Herakles bij een hoge berg. Op de top stond de reus Atlas, die de hemel op zijn schouders droeg.
Herakles legde aan Atlas uit welke opgave hij moest volbrengen. "Laat mij naar mijn dochters, de Hesperiden gaan," stelde de reus voor. "Ze zullen mij graag een paar appels geven. Maar terwijl ik weg ben, moet jij voor mij de hemel dragen." Herakles was hem heel dankbaar. "Dat zal ik graag doen," antwoordde hij. Toen Atlas terugkeerde merkte Herakles dat hij zijn plaats niet graag terug wilde. "Als ik niet oppas moet ik de hemel de rest van mijn leven torsen!" dacht Herakles. "Atlas, wil jij mijn plaats innemen terwijl ik even rust?" vroeg hij. Omdat Atlas in de grond van zijn hart een goede man was, deed hij dat direct. Zodra de reus zijn eigen last weer op zijn schouders had genomen, ging Herakles er met zijn kostbare appels vandoor.
Het twaalfde werk van Herakles: CERBERUS

De verschrikkelijke hond werd gek van woede. Herakles bond het dier zorgvuldig vast en bracht hem naar de oevers van de Styx. Charon, de veerman, was doodsbang voor de hond, maar nog banger voor Herakles, en bracht hem zonder morren terug over de rivier. Toen hij uit de onderwereld terug was gekeerd, ging hij naar het paleis van Eurystheus. Toen hij het driekoppige monster zag, begon de koning te beven van angst. "Neem mee!" schreeuwde hij. "Geef het verschrikkelijke monster terug aan zijn meester!"
Herakles was verlost van de opgaven die Eurystheus hem had opgelegd. Hij reisde de wereld rond en deed veel goeds.
Op zekere dag kwam hij bij het paleis van koningin Omphale, die hem hartelijk begroette. Omphale was een beeldschone vrouw en het duurde niet lang of Herakles werd op haar verliefd. Door zijn liefde voor de koningin vergat hij al het andere. "Als ik maar aan je voeten kan zitten," fluisterde hij haar toe. " Alles wat je me vraagt, doe ik met plezier en je schoonheid zal mijn enige beloning zijn." Gelukkig besefte Herakles op een dag dat hij zwak geworden was. Hij wist dat hij weg moest gaan anders zou hij zijn krachten helemaal verliezen. Hij ontvluchtte het paleis en verliet Omphale voor altijd.

Koning Oeneus vierde de verloving van zijn dochter Deianeira met Achelous de god van de rivieren. Herakles was uitgenodigd voor het trouwfeest en deed mee aan de spelen en wedrennen. Behalve dat ze erg mooi was, won Deianeira al haar wedrennen en al spoedig werden Deianeira en Herakles op elkaar verliefd. "Ik wilde dat je niet met Achelous verloofd was," zuchtte hij, toen ze samen waren. Deianeira huiverde. "Ik moet van mijn vader met hem trouwen," zei ze bedroefd. "Maar ik ben bang voor hem. Als hij boos is verandert hij in een verschrikkelijk monster!"
Herakles wilde koning Oeneus vragen of hij met Deianeira mocht trouwen in plaats van Achelous. Hij bedacht echter dat Oeneus bang was voor Achelous en hem daarom nooit zou beledigen. In plaats daarvan ging Herakles naar Achelous. "Ik daag je uit met mij te vechten voor de hand van Deianeira," zei hij. Archelous wilde niet met Herakles vechten omdat hij bang was voor zijn kracht. Hij wilde met hem praten, maar Herakles luisterde niet. Uiteindelijk werd Achelous woedend. Terwijl zijn woede toenam veranderde hij in een angstwekkend wezen - half mens, half slang. Met vuur schietende ogen viel hij Herakles aan. Maar Herakles was sneller, greep Achelous bij zijn keel en versloeg hem met gemak. Deianeira was zo dankbaar en gelukkig dat Oeneus met genoegen hen toestemming gaf te trouwen.

Herakles en Deianeira keerden terug naar huis, waar ze lange tijd gelukkig waren. Toen begon Herakles terug te denken aan die mooie avonturen. Hij werd rusteloos en Deianeira was wanhopig. Toen herinnerde ze zich de raad van de centaur. Ze weefde een schitterende nieuwe tuniek voor Herakles en doopte de rand in het bloed van Nessus. Zodra Herakles de tuniek aantrok kreeg hij heftige pijnen en viel op de grond. Nessus had gelogen. Zijn bloed was besmet met de giftige pijl en Herakles was stervende. De pijn was zo heftig dat Herakles zichzelf in het vuur stortte. Gelukkig had Jupiter gezien wat er gebeurd was en kon het niet verdragen dat zijn zoon zo moest lijden. Hij ging naar beneden en bracht Herakles naar de hemel.
Jupiter bracht Herakles naar de berg Olympus waar hij tot in de eeuwigheid verbleef bij de goden. Na een tijd werd hij zelf een god en in heel Griekenland werden de verhalen verteld van zijn wonderbaarlijke avonturen. Eeuwen later worden de verhalen van Herakles nog steeds doorverteld. Zijn twaalf verschrikkelijke opgaven zijn nog steeds legendarisch, en zijn kracht en doorzettingsvermogen een bron van mysterie, zelfs nog vandaag.
* * *
Samenvatting
Bewerking van de mythe over de twaalf werken van de Griekse held Herakles (Hercules). Vanaf ca. 10 jaar.
Toelichting
De mythe van Herakles was in de Oudheid zeer geliefd. Men kon zich vereenzelvigen met de mens die door bovenaardse machten geteisterd werd, zware opdrachten moest vervullen, door de dood verlost werd en tot de goden ging behoren. In de antieke tragedie trad hij op als adellijke, dappere figuur. In de komedie werden zijn menselijke zwakheden - drankgebruik en amoureuze avonturen - benadrukt. Voor de filosofen symboliseerde hij een ideaal van menselijkheid en onzelfzuchtigheid. Zijn cultus was wijd verspreid. Waarschijnlijk via de Griekse kolonies in Zuid-Italië werd de Herakles-verering bij de volkeren in Italië geïntroduceerd. Bij de Etrusken werd hij Herkle genoemd; de Romeinen kenden hem als Hercules en richtten tempels voor hem op tot in de uithoeken van hun imperium.
Deze versie van de werken van Herakles kan gezien worden als een inleiding. Er zijn een aantal literaire uitgaves waarin het complete verhaal inclusief het onderlinge getwist van de goden beter tot haar recht komt. Ook de geschiedenis met de Argonauten wordt dan beter belicht.
Trefwoorden
rund, eurystheus, bruidskeuze, zeven (getal), jaloezie, mythe, hercules, drie (getal), cerberus, herakles, juno, legende, leeuw, tweeling, paard, onzelfzuchtigheid, everzwijn, hydra, hinde, opdrachten, twaalf (getal), heldensage, slang, held, hellehond, griekenland
Basisinformatie
- Herkomst: Griekenland
- Verhaalsoort: mythe, heldensage, legende
- Leeftijd: vanaf 10 jaar
- Verteltijd: ca. 25 minuten
Thema
Populair
Verder lezen