donderdag 21 november 2024

Volksverhalen Almanak


De leeuwin en de kuikens van de struisvogel


Het gebeurde eens op de savanne dat een leeuwin welpen ter wereld bracht op het moment dat de eieren van een struisvogel uitkwamen. Een paar dagen later kregen de welpen last van schurft, en hun moeder besloot om haar kinderen te ruilen voor het gezonde kroost van de struisvogel. Deze laatste voelde niets voor de ruil maar vreesde de leeuwin en durfde niet tegenspreken. Ze vertikte het om voor de welpen te zorgen en weldra waren ze dood. Ondertussen ging de leeuwin op stap met de kuikens.
De leeuwin en de kuikens van de struisvogel
Moeder struisvogel piekerde zich suf: hoe kon ze in godsnaam haar kinderen terugkrijgen? Ze vertelde haar verhaal aan iedereen die maar luisteren wilde, en kreeg dan steeds te horen: "Nu zijn ze van de leeuwin." Want ze waren allemaal bang.
Tenslotte legde ze haar probleem voor aan de mangoest. Hij luisterde aandachtig en zei toen: "Kom morgen terug."
Zodra de struisvogel weg was ging de mangoest op zoek naar een termietenheuvel met twee uitgangen. Daar liet hij de volgende dag alle dieren samenkomen voor een palaver. Het was de bedoeling dat de dieren het geding samen zouden bespreken, maar wanneer iemand het woord nam ging de leeuwin vervaarlijk grommen. De spreker hield zich dan gedeisd en verklaarde: "Het is zo klaar als een klontje: de jongen behoren toe aan de leeuwin."
Toen iedereen aan de beurt was geweest vroeg de mangoest: "Zijn jullie allemaal klaar? Heeft iedereen gezegd wat hij wilde zeggen?"
"Ja, we zijn uitgesproken," antwoordden de dieren in koor.
De mangoest vervolgde: "Goed, dan wil ik ook iets zeggen. Maar ik ben nogal klein van stuk. Om er zeker van te zijn dat iedereen me kan horen wil ik jullie toespreken op deze termietenheuvel."
Hij klom naar boven en begon aan zijn toespraak: "Dit is allemaal nogal ingewikkelde materie. Maar wie van jullie heeft ooit gehoord van iemand met een vacht die gevederde kinderen op de wereld zet? En wie van jullie heeft vrienden met pluimen en een behaarde kroost?"
Nee, niemand had ooit van zoiets gehoord, niemand had zulke vrienden. De mangoest haalde diep adem en besloot: "In dat geval zijn die kinderen van de struisvogel."
De leeuwin wilde zich op hem storten maar hij vluchtte de termietenheuvel in. Terwijl ze de wacht hield bij de uitgang waarin hij was verdwenen, ging de mangoest door de andere uitgang naar huis.
Ondertussen wandelde de struisvogel weg met haar kuikens. Het is sinds die dag dat we zeggen: Meite-menayu eisdai ilopir lenyenak. Je kan een struisvogel haar pluimen niet ontzeggen.
*   *   *
Samenvatting
Een Afrikaanse fabel van de Masaï over rechtmatig ouderschap. Een leeuwin heeft zieke welpjes en ruilt ze voor het gezonde kroost van een struisvogel. Al snel sterven de welpjes en wil de struisvogel haar eigen kinderen terug. Hoe pakt ze dat aan? Een leeuw is immers vele malen sterker dan een struisvogel...
Toelichting
Een fabel van de Masaï. De Masaï is de naam die wordt gegeven aan een grotendeels nomadisch volk in Oost-Afrika, voornamelijk woonachtig in Kenia en Tanzania. De Masaï slaagden er in om, ondanks de groeiende moderne civilisatie, hun eeuwenoude tradities te bewaren. Door verschillende oorzaken, zoals de afname van weidegrond voor hun vee en droogte, staat deze traditionele leefwijze sterk onder druk. De Masaï is een nomadenstam, ze kennen geen landsgrenzen.
Beelden van Masaï die het springritueel uitvoeren dat geldt als initiatie van Masaï-jongens, werden in 2004 gebruikt in een reclamespot voor ontbijtkoek van Peijnenburg. Toen vertegenwoordigers van de Masaï in juni 2005 te Den Haag een congres van de Verenigde Naties bijwoonden zagen ze de spot voor het eerst. Delegatieleider Joseph Ole Simel voelde zich gekwetst en kondigde juridische stappen tegen de koekfabrikant aan. De Masaï eisten excuses van de fabrikant en riepen het Nederlandse volk op tot een boycot.
Trefwoorden
Basisinformatie
Thema
Bron
"Masai sprookjes" verzameld door Kris Berwouts. Uitgeverij Elmar, Rijswijk, 1999.
Populair
Verder lezen