zaterdag 21 december 2024

Volksverhalen Almanak


Ben Ali Libi



Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit heb gehoord,
dus keek ik er vol verwondering naar:
Ben Ali Libi. Goochelaar.
Met een lach en een smoes en een goocheldoos
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos,
scharrelde hij zijn kost bij elkaar:
Ben Ali Libi, de goochelaar.
Toen vonden de vrienden van de Weduwe Rost
dat Nederland nodig moest worden verlost
van het wereldwijd joods-bosjewistisch gevaar.
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar.
Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt,
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt.
Op straat stond een overvalwagen klaar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
In 't concentratiekamp heeft hij misschien
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar,
Ben Ali Libi, de goochelaar.
En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.
Voor Ben Ali Libi, die arme schlemiel,
hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.
*   *   *
Samenvatting
Een gedicht uit Nederland. Dit gedicht is van Willem Wilmink en gaat over Michel Velleman, een joodse komiek die bekendheid verwierf als professor Ben Ali Libi, goochelaar. Velleman werd in 1942 tijdens een razzia in Amsterdam opgepakt en is uiteindelijk in 1943 omgekomen in Sobibor.
Toelichting
Michel Velleman werd geboren in Groningen op 5 januari 1895 en trok in de jaren 20 van de vorige eeuw naar Amsterdam. Hij ging optreden als "humoristisch goochelaar, professor Ben Ali Libi."
Ben Ali LibiHij werd bekend, beroemd en geroemd en trad onder andere op voor Prins Hendrik en de Duitse ex-keizer Wilhelm, toen hij in ballingschap in Nederland woonde. Hij trad in het genre variété voornamelijk in Amsterdam op, maar ook daarbuiten zoals in het Rooms-Katholiek Doofstommen Instituut in Sint Michielsgestel en bij het Apeldoornse Bos. Hij stond onder het impresariaat van de bekende Max van Gelder.

Michel trouwde met Anna Speijer (20 mei 1896) op 4 oktober 1916 en ze kregen twee kinderen, Aaltje (16 maart 1919) en Jacques (2 december 1921). Ze verhuisden naar Amsterdam, waar ze op de Biesboschstraat 7 gingen wonen, later, op 1 april 1940, op het Merwedeplein 59. Michel werkte voor de Culturele Afdeling van de Joodse Raad.
De Vellemans werden op het Merwedeplein opgepakt, tijdens een razzia in juni 1943. Het gezin Velleman heeft toen ongeveer een jaar in Westerbork gezeten voor ze met het 67e transport uit Westerbork op 29 juni 1943 naar Sobibor gedeporteerd werden. Dit was een groot transport, met 2397 mensen. Op Jacques na werd het hele gezin vermoord in Sobibor op 2 juli 1943. Jacques overleefde de oorlog.
Trefwoorden
Basisinformatie
Feest / viering
Populair
Verder lezen