Wereld Feesten Almanak

Midzomerfeest / Sint Jan. Jaarlijks op 24 juni. Op deze dag herdenkt men de geboortedag van Johannes de Doper, de profeet die Jezus in de rivier de Jordaan doopte. Deze dag valt samen met het Midzomerfeest dat van oudsher op veel plaatsen in Europa wordt gevierd.

Op de avond van Sint Jan kwamen vroeger buurtgenoten bij elkaar en maakten met zijn allen een groot vuur. Men zong en danste en de moedigsten sprongen over het vuur heen. Als een jongen en een meisje hand in hand over het vuur sprongen, was hun band voor eeuwig verzegeld.

Geboorte van de heilige Johannes. Feest dat met name in Orthodoxe (Katholieke) landen een zeer oude traditie kent, die teruggaat naar nog veel oudere zonnewende feesten en rituelen.

Sint Jansfeest / Midzomerfeest
Met Sint Jan was het voor vrouwen mogelijk een vrijer te vinden. In de zeventiende eeuw was het gebruikelijk bloemen aan de huizen te hangen of boven de straat en 's avonds feest te vieren met elkaar. Jongens en meisjes trokken gearmd door het dorp of de buurt.

Volgens een ooggetuige uit 1606 werd er gedanst en zong men 'ijdelicke liedekens'. Wist de vrouw een man te strikken dan werd deze 'mijn Sint Jan' genoemd. Bredero dichtte over dit feest en liet Bouwen Langh-lijf vertellen over zijn ontmoeting met Sinnelijcke Nel van Gooswegen:

So haest als zij mijn sach,
So stong ick huer wel an
Want sij riep, int volle seltscip:
Dit is mijn eyghen Sint Jan.

In Nederland wordt het Jansvuur nog ontstoken in verschillende dorpen. Met name op vrije scholen neemt het Jansfeest een belangrijke plaats in bij het stilstaan bij de jaarcyclus. De kinderen dragen dan een krans van gras met daarin bloemen gestoken. Bij sommige scholen wordt ook een vuur ontstoken waar de kinderen uit de hoogste klassen overheen springen.

Van Sint Jan wordt, net als bij Maria, de geboortedag herdacht en niet het sterven. Sint Jan wordt dan ook gezien als het begin van een nieuwe periode in het jaar. Ook de natuur verandert. 'Met Sint Jan draait het blad zich om' is het gezegde. Sint Jan markeert een overgangsperiode.

Het sterven van Johannes de Doper wordt jaarlijks door de kerk herdacht op 29 augustus.

Johannes de Doper is patroon van: wevers, kleermakers, schilders, leerlooiers, timmerlieden, smidse, kuipers, schoorsteenvegers, herbergiers, bontwerkers, wijnbouwers, architecten, drankbestrijders, bioscoopbezitters, herders, dansers, muzikanten, zangers, huisdieren, schapen, lammeren, vasten, Karmelieten, Maltezer ridderorde.

Johannes de Doper is patroon tegen: hoofdpijn, schorheid, duizeligheid, epilepsie, kinderziekten, angst, hagel.

De datum van Midzomer
Volgens de Juliaanse kalender viel het zomersolstitium, de langste dag van het jaar, op 24 juni, net als later het christelijke Sint-Jansfeest. Hoewel het solstitium in de loop der eeuwen steeds verder van deze datum ging afwijken, bleef 24 juni aan dit feest gekoppeld. Pas bij de invoering van de Gregoriaanse kalender, in grote delen van Nederland niet eerder dan 1700, werd het zomersolstitium op 21 juni vastgesteld. Tegen die tijd was het Midzomerfeest al zo ingekapseld in het Sint-Jansfeest dat het begrip Midzomer nog steeds wordt verbonden met 24 juni. Het Woordenboek der Nederlandsche taal geeft als omschrijving van Midzomer: 'Het midden van den zomer, de langste dag, ook wel 24 Juni, St Jan Baptist.'

In het Engels wordt onderscheid gemaakt tussen midsummer, waarmee meestal het zomersolstitium, 21 of 22 juni, wordt aangeduid, en Midsummer Day, waarmee nog steeds uitsluitend 24 juni wordt bedoeld. Als tweede betekenis van midsummer geeft de Oxford English Dictionary: 'midsummer = Midsummer Day, June 24th'. Midsummer Day was vanouds in Engeland en Ierland een van de quarter-days, waarmee het jaar in vieren werd gedeeld, naast Lady Day (25 maart), Michaelmas (29 september) en Christmas (25 december). De Gregoriaanse kalender werd, zoals gezegd, pas in 1752 ingevoerd in Engeland en de Engelse koloniën en pas vanaf dat moment was 21 juni ook daar de langste dag, maar de Midzomerviering bleef gekoppeld aan de oude datum.

Strikt genomen kan Midzomer het beste op 21 of 22 juni gevierd worden, maar voor het zoeken naar volksgebruiken rond deze viering moeten we ons richten op 23 juni (Sint-Jansavond), de nacht van 23 op 24 juni (Sint-Jansnacht) en 24 juni (Sint-Jansdag). Soms wordt Midzomer gevierd op een vaste weekdag in de buurt van 24 juni. In Finland en Zweden is dit bijvoorbeeld de zaterdag tussen 20 en 26 juni (Midsommardagen).

Een feestdag in Andorra, Canada, Litouwen.

• Midzomer (Zomersolstitium)
• Midzomeravond / Midzomernacht
• Begin van de zomer
• Midsommarafton (Midzomeravond)
• Onthoofding Johannes de Doper
• De bloedende zwaan

• Feestdagen Christendom 2025
• Feestdagen Rooms-Katholicisme 2025
• Feestdagen juni 2025
• Vandaag de dag: 24 juni

• Begin van de winter: 21 december
• Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
• Vierde zondag van de Advent: 22 december
• Chanoeka
• Sint Thomas: 21 december
• Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025