Święto Konstytucji 3 Maja (Dag van de Grondwet 3 Mei) / Święto Narodowe Trzeciego Maja (Nationale Feestdag van de Derde Mei). De grondwet van 3 mei 1791 staat bekend als de eerste moderne grondwet ter wereld (eerder dan de Franse of Amerikaanse grondwet).Het is het hoogtepunt van de regeerperiode van de Poolse koning Stanislaw II Augustus Poniatowski (1732-1798), een verlicht vorst, die geïnspireerd is door o.a. Franse verlichtingsdenkers.
De grondwet regeelt een scheiding van de machten naar de ideeën van Montesquieu. Verder komt er een permanente senaat met tweejaarlijkse verkiezingen; een tweekamersysteem met een sterke inperking van de macht van de hogere adel in de senaat; ministeriële verantwoordelijkheid; het recht voor de koning om de senaat, die verantwoordelijk is voor wetgeving, belastingheffing en controle op de overige machten, bijeen te roepen.
Vijf topambtenaren vormen samen met de koning, het hoofd van de kerk, de troonopvolger en de voorzitter van de senaat een permanent kabinet.
Verder voorziet de grondwet in de invoering van een erfelijk koningschap, belastingheffing voor de adel en de clerus, de afschaffing van het liberum veto en uitbreiding van de rechten van de stedelingen. Alleen de boeren komen er door de vage formulering van hun rechten bekaaid af.
De buurlanden (Rusland, Pruisen en Oostenrijk) zijn niet zo blij met deze ontwikkeling en nog geen jaar later (in 1792) beginnen ze een oorlog met Polen, wat uiteindelijk het einde van de grondwet en van Polen als onafhankelijke staat zou betekenen.
Een feestdag in Europese Unie, Polen.
Zie ook
Actueel
- Begin van de winter: 21 december
- Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
- Vierde zondag van de Advent: 22 december
- Chanoeka
- Sint Thomas: 21 december
- Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025
Komende feesten
Kerstmis
Chanoeka
Kwanzaa