Wereld Feesten Almanak

Een nieuw jaar, een nieuw begin. De eerste dag van het jaar in landen die de westerse kalender gebruiken. Voor veel mensen is dit een vrije dag. In sommige landen hebben mensen ook de volgende dag (2 januari) een extra dag vrij.

Nieuwjaarsdag is de dag waarop het begin van het nieuwe jaar wordt gevierd. In de westerse wereld is dit op 1 januari. Bij deze viering zijn wederzijdse gelukwensen en goede voornemens gebruikelijk.

Eigenlijk is 1 januari zomaar een dag, maar omdat ooit is afgesproken dat op deze dag het nieuwe jaar begint doen we dat dus maar met zijn allen. Bij (religieuze) culturen met een maankalender is het anders. Daar begint het nieuwe jaar bij een bepaalde maanstand.

Op 1 januari wensen we iedereen het beste. Vroeger werd vooral geld gegeven. In de 19e eeuw liep dat uit de hand, toen men wildvreemde voorbijgangers geld probeerde af te bedelen met berijmde nieuwjaarswensen en -prenten. Schoorsteenvegers, vuilnisophalers, straatvegers, nachtwakers en lantaarnaanstekers verkochten hun beste wensen. Tegenwoordig zijn het de tijdschrift- en krantenbezorgers die ons zo hun beste wensen overbrengen, en zien we dit gebruik nog terug in het sturen van kerst- en nieuwjaarskaarten, het geven en bezoeken van nieuwjaarsrecepties, en de gewoonte iedereen die men ontmoet het beste te wensen voor het nieuwe jaar.

In de laatste jaren is het gebruikelijk geworden zich massaal in het open (en dus koude) water te storten tijdens de Nieuwjaarsduik. De traditionele Nieuwjaarsduik wordt op ruim negentig locaties in Nederland georganiseerd, maar de bekendste is die in Scheveningen. Op 1 januari 2012 behaalde de Nieuwjaarsduik een recordaantal van 36.000 deelnemers.

Ook op 1 januari vindt het traditionele Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker plaats, een jaarlijks concert op nieuwjaarsdag in de Wiener Musikverein, het concertgebouw van Wenen. Dit concert wordt internationaal rechtstreeks uitgezonden op televisie.

Tevens is er een wedstrijd van het schansspringen, het Vierschansentoernooi, dat begint in Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen, Innsbruck en Bischofshofen. Dit wordt ook rechtstreeks uitgezonden op televisie. Later in de maand vinden er vele nieuwjaarsrecepties in bedrijven, verenigingen en gemeenten in Nederland plaats. In sommige plaatsen in Nederland worden op Nieuwjaarsdag nog traditionele kerstboomverbrandingen georganiseerd.

Weerspreuken
"Valt op 1 januari sneeuw, die in negen dagen niet verdwijnt,
dan ligt hij negen weken, naar het schijnt."

België
In België is het voor kinderen de gewoonte om op 1 januari een nieuwjaarsbrief met nieuwjaarswensen voor te lezen aan de ouders en aan de doopmeter en dooppeter. Meestal zijn doopmeter en dooppeter nabije familie en is dit gebeuren een echt familiefeest, in aanwezigheid van grootouders en ooms en tantes.

Een nieuwjaarsbrief is traditioneel een eenvoudig dubbel gevouwen en versierd kaftje, binnenin kan dan de tekst geschreven worden. De tekst opent traditioneel met: "Liefste ouders," - "Liefste meter" of "Liefste peter." De nieuwjaarswensen zelf worden meestal in rijm of versvorm geschreven. De brief eindigt met: "Uw doopkind, (Plaats), 1 januari, (jaartal)." De blanco brieven zijn te koop in de boekhandel.

Zolang het kind nog niet naar school gaat, zullen de ouders de nieuwjaarsbrief zelf schrijven en inoefenen met het kind. Nadien zal de voorbereiding en het schrijven van de nieuwjaarsbrieven volledig op school gebeuren.

Na het voorlezen van de nieuwjaarsbrief krijgt het kind speelgoed of een nuttig geschenk. Het krijgen van geschenken met Nieuwjaar is in België even belangrijk of zelfs belangrijker dan met Sinterklaas.

Op zijn twaalfde/dertiende jaar, wanneer het kind de overstap maakt van de basisschool naar secundair onderwijs, zal deze traditie ophouden.

• Oudejaarsavond
• Chinees Nieuwjaar
• Rosj Hasjana (Joods Nieuwjaar)
• Muharram (Islamitisch Nieuwjaar)
• Verhalen bij oud en nieuw
• Oud en nieuw in verschillende culturen

• Feestdagen januari 2025
• Vandaag de dag: 1 januari

• Begin van de winter: 21 december
• Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
• Vierde zondag van de Advent: 22 december
• Chanoeka
• Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025
• Sint Thomas: 21 december