Wereld Feesten Almanak

Op 9 april 2024 viert men in Finland 'Mikael Agricolan päivä' (Dag van Mikael Agricola), ook wel genoemd 'Dag van de Finse Taal' (suomen kielen päivä).

Mikael Agricola (ca. 1510 - 9 april 1557) wordt vaak de grondlegger genoemd van de Finse geschreven taal en was een van de meest prominente voorstanders van de Protestantse Reformatie in Zweeds Finland.

Mikael Olavinpoika (zoon van Olavi) werd geboren in Nylandia in het dorp Torstila rond 1510. Hij werd genoemd naar de patroonheilige van de kerk van Pernaja, waar Torstila ligt. Zijn familie was een redelijk welvarende boerenfamilie. Op school viel hij op door zijn talentalent en hij werd door zijn rector Bartholomeus naar de Latijnse School in Vyborg (Viipuri) gestuurd om als priester te worden opgeleid bij Johannes Erasmus.

Tijdens zijn studietijd nam hij de naam Agricola (boer) aan. Waarschijnlijk is hij in deze tijd in contact gekomen met de reformatie en het Humanisme: het kasteel van Viipuri was in handen van de Duitse graaf Johann, in dienst van de Zweedse koning Gustav Vaasa. Johan was een aanhanger van de reformatie/ Luther.

In 1528 ging Agricola naar Turku, waar hij schrijver werd voor bisschop Martinus Skytte. Daar ook ontmoette hij Petrus Särkilahti, de eerste Finse leerling van Maarten Luther. In 1529 overleed Särkilahti en zette Agricola diens werk voort. Vermoedelijk in 1531 werd Agricola tot priester gewijd.

In 1536 werd Agricola naar Wittenberg in Duitsland gestuurd om te studeren. Hij wist een stipendium te verkrijgen van koning Gustav, waarmee hij vele boeken aanschafte. In 1537 begon hij het Nieuwe Testament te vertalen in het Fins.

In 1539 keerde Agricola terug naar Turku en werd rector van de Kathedraalschool van Turku. Hij had geen plezier in zijn nieuwe betrekking.

In 1546 raakte Agricola zijn huis en de school kwijt in de Grote Brand van Turku. Op 22 februari in 1548 verordonneerde koning Gustav dat Agricola zijn betrekking kon opzeggen. Op dit moment was Agricola getrouwd met Pirjo Olavintytär (dochter van Olavi). Zijn enige zoon, Christian Agricola, werd op 11 december 1550 geboren en werd in 1584 bisschop van Tallinn.

In 1554 werd Agricola door koning Gustav gewijd tot ordinarius van Turku (bisschop van Turku) en werd Agricola de eerste Lutheraanse bisschop van Finland.

In 1557 nam hij deel aan een delegatie die naar Rusland reisde. Vn 21 februari tot 24 maart nam hij deel aan vredesbesprekingen. Op 9 april werd hij ziek en overleed in het dorp Kyrönnieme. Agricola werd begraven in de kerk van Viipuri, de exacte locatie van zijn graf is onbekend.

Boekwerken
Agricola had regelmatig nagedacht over het vertalen van het Nieuwe Testament in het Fins, maar destijds was er geen geschreven vorm van het Fins bekend. Hij begon dit te ontwikkelen. Zijn eerste boek was "ABC-kiria" en werd in 1538 uitgegeven. Het was en abc-boek en catechismus ineen.

In maart 1544 werd "Rucouskiria" uitgegeven. Agricola beschreef onder meer vele onderwerpen met betrekking tot onderwijs en de effecten van de reformatie in Finland. Het boek bevat ook vele gebeden en komt mede hierdoor tot een omvang van 900 pagina’s.

"Se Wsi Testamentti" (het Nieuwe Testament) is de eerste Finse vertaling van het NT. Het manuscript werd in 1543 voltooid en werd de vijf daaropvolgende jaren gecorrigeerd. In totaal duurde het elf jaar voor het werk werd voltooid, het werd in 1548 in Stockholm uitgegeven Er zijn twee voorredes praktisch en theologisch. In de praktische geeft het werd in 1548 in Stockholm uitgegeven een verklaring waarom hij het Turku dialect gebruikt.

In 1549 werden door het werd in 1548 in Stockholm uitgegeven nog drie in het Fins vertaalde liturgische boeken uitgeven:

1. Käsikirja Castesta ia muista Christikunnan Menoista echtolinen (verschillende kerkelijke procedures aangaande bekering, huwelijk, begrafenis en preken voor zieke, rouwende en stervende mensen)

2. Messu eli Herran (hoe een kerkdienst te leiden, hierin onhult Agricola dat hij ook het Oude Testament wilde vertalen)

3. Meiden Herran Jesusen Christusen Pina, ylesnousemus ia tauiaisen Astumus, niste Neliest Euangelisterist coghottuon (het lijden van Jezus-Christus).

Bron: http://finlandsite.nl/finlandsite/finland/cms/page.php?25