Overal in Nederland is 3 oktober een gewone schooldag. Maar niet als je in Leiden woont. Leidse kinderen zitten die dag niet op school, maar lopen over de kermis en vieren feest. In de stad hangt de geur van haring, vers (wit) brood en hutspot. Leiden viert dan namelijk Leidens Ontzet (of: Leids Ontzet). Dat doen ze al vanaf de 16e eeuw.
Ieder jaar wordt met Leidens Ontzet op feestelijke wijze herdacht dat op 3 oktober 1574 een einde kwam aan de maandenlange Spaanse belegering van de stad.Pas nadat de omliggende landerijen onder water werden gezet, zagen de watergeuzen kans de hermetisch afgesloten stad te bevrijden. Ze kwamen als geroepen, want de stad leed grote honger.
Met het Leidens Ontzet wordt eigenlijk het einde van het tweede beleg van Leiden gevierd. Deze stad had tijdens de tachtigjarige oorlog de zijde van de Prins van Oranje gekozen. Dat was de reden dat het Spaanse leger naar de stad trok. Het eerste beleg duurde van oktober 1573 tot maart 1574. De Spanjaarden vertrokken, omdat ze elders nodig waren. Krap twee maanden later kwam het Spaanse leger echter terug. De stad had niet de tijd gehad om zich op een nieuw beleg voor te bereiden. Er was onvoldoende voedsel ingeslagen en zelfs de schansen die Spanjaarden voor het eerste beleg gebruikten stonden er nog.
Zoals zoveel gebeurtenissen is ook het Leidens Ontzet met veel mythes omgeven. Een van de meest smeuïge vertelt van burgemeester Van der Werf die, om zijn verhongerende medestadsbewoners te redden, zijn eigen lichaam te eten zou hebben aangeboden. Het Leidse stadspark, dat naar dit icoon van moed is vernoemd, speelt nog altijd een centrale rol in de viering van het Leidens Ontzet.
Als tastbaar monument aan de gebeurtenissen rond het Leidens Ontzet, schonk Willem van Oranje Leiden een universiteit, die al vier maanden na het ontzet werd ingewijd.
Hutspot
Op 3 oktober (en als dat op een zondag valt op 4 oktober, bijvoorbeeld in 2021) viert Leiden zijn ontzet, dat plaatsvond op 3 oktober 1574. Leiden koos in 1572 de kant van Willem de Zwijger de Prins van Oranje. Het jaar daarop belegerde de Spaanse troepen de stad tot twee maal toe. Nadat de Spaanse troepen de belegering hadden opgegeven werden de stedelingen door de watergeuzen getrakteerd op haring en wittebrood. In het verlaten legerkamp ontdekte volgens de overlevering de arme weesjongen Cornelis Joppensz. de hutspot van pastinaak, uien, wortelen en vlees.
Een feestdag in Nederland.
Verder lezen
Meer informatie (externe link)
Zie ook
Actueel
- Begin van de winter: 21 december
- Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
- Chanoeka
- Vierde zondag van de Advent: 22 december
- Sint Thomas: 21 december
- Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025
Komende feesten
Kerstmis
Chanoeka
Kwanzaa