Internationale Dag ter Herinnering aan de Slavenhandel en de Afschaffing ervan 2025

Internationale Dag ter Herinnering aan de Slavenhandel en de Afschaffing ervan

Datum: zaterdag 23 augustus 2025
Land / gebied: Verenigde Naties (UNESCO)

Door de UNESCO van de Verenigde Naties is 23 augustus ingesteld als de 'Internationale Dag ter Herinnering aan de Slavenhandel en de Afschaffing ervan' (International Day for the Remembrance of the Slave Trade and its Abolition).

Niet te verwarren met de Internationale Dag voor de Afschaffing van Slavernij op 2 december, waarop wordt stilgestaan bij moderne vormen van slavernij. Op 25 maart worden jaarlijks de slachtoffers van slavernij en slavenhandel herdacht.

Slavenhandel is het verwerven, vervoeren en te koop aanbieden van slaven. Gedurende vrijwel de gehele geschiedenis van de mensheid zijn slaven en slavenhandel een normaal verschijnsel geweest. Tegenwoordig gebeurt dit niet meer zo grootschalig en publiekelijk als in de koloniale tijd. In onze tijd kennen we wel vormen van mensenhandel en andere vormen van het onvrijwillig verrichten van arbeid en het beperken van vrijheden onder dwang of uit afhankelijkheid.

Naar schatting zijn er tussen 1700 en 1850 tegen de 15 miljoen mensen uit Afrika weggevoerd, uit hun geboortecontinent, waarvan er ruim 1 miljoen werden getransporteerd naar de Verenigde Staten, waar ze werden gedwongen als landarbeider aan de slag te gaan. Het Nederlandse aandeel in de mondiale slavenhandel wordt geraamd op 7 %, voornamelijk door de WIC, de West-Indische Compagnie. Ook is er met het koloniseren van Zuid-Amerika door de Spanjaarden en Portugezen sprake geweest van slavernij.

De slavenhandel begon aanvankelijk, in de late 15e eeuw en de 16e eeuw, op betrekkelijk geringe schaal, enkele duizenden slaven per jaar. Ook was het normaal dat Noord-Afrikaanse zeerovers, islamieten, de bemanningen van buitgemaakte Europese schepen als galeislaaf in dienst namen, tot zij eventueel werden vrijgekocht. Bijvoorbeeld admiraal Piet Hein heeft dit aan den lijve meegemaakt.

Omstreeks het midden van de 17e eeuw, toen de suikerteelt in het Caribisch gebied goed tot ontwikkeling kwam, nam deze handel explosief toe. Tegen 1700 werden er al 50.000 slaven per jaar getransporteerd.

Nederlands aandeel
Officieel begon de slavenhandel door Nederlanders na de verovering van Curaçao in 1634, door de West Indische Compagnie (WIC), de westelijke tegenhanger van de Vereenigde Oostindische Compagnie. Deze WIC kocht slaven in Afrika en vervoerde hen naar Noord- en Zuid-Amerika - en dat vervoer was rampzalig voor de slaven, die geketend naast elkaar lagen om ruimte te besparen (het hoofd van de ene naast de voeten van de andere). De Nederlanders veroverden in 1637 het fort Elmina aan de Goudkust, dat nu Ghana heet. Dit fort was speciaal voor slavenhandel bedoeld. Een deel van de Amsterdamse winsten kwam uit slavenhandel. In 1814 houdt de slavenhandel op, pas in 1863 schaft Nederland slavernij officieel af.

Engelse rol
Internationale Dag ter Herinnering aan de Slavenhandel en de Afschaffing ervan

Internationale Dag ter Herinnering aan de Slavenhandel en de Afschaffing ervan

De Engelsen, die in de 18e eeuw veruit het grootste aandeel in de transatlantische slavenhandel hadden, zijn ook de eerste natie die de slavenhandel heeft verboden, reeds in 1816. Toen werd er in de Verenigde Staten ook een verbod ingevoerd op de invoer van nieuwe slaven uit Afrika. Verkoop van binnen de VS geboren slaven zou nog een halve eeuw lang mogelijk blijven.

Na het Engelse verbod op de slavenhandel bleef de transatlantische slavenhandel toch nog enkele tientallen jaren voortduren, als een soort sluikhandel, waarbij Brazilië de belangrijkste bestemming was. Pas toen de Engelse marine in het midden van de 19e eeuw deze sluikhandel met scherpere patrouilles ging bestrijden, kwam hieraan geleidelijk een einde.

De invoer van Afrikaanse slaven in de Arabische wereld ging nog tot het eind van de 19e eeuw door op grote schaal (enkele tienduizenden per jaar).

Verder lezen

Meer informatie (externe link)