Op 27 januari 1945 bevrijdt het Russische Rode leger het Duitse nazi vernietigings- en concentratiekamp bij de Poolse stad Auschwitz, enkele tientallen kilometers westelijk van Krakau. In november 2005 hebben de Verenigde Naties besloten dat de bevrijding van Auschwitz voortaan als Holocaust Memorial Day herdacht zal worden.
Het Nederlands Auschwitz Comité organiseert jaarlijks op de laatste zondag van januari de herdenking in Nederland.
Joden herdenken de holocaust tijdens Jom Hasjoa (de herdenking van de sjoa - de vernietiging van de zes miljoen Europese joden tijdens de Tweede Wereldoorlog).
De naam Auschwitz is synoniem geworden voor de vernietigings- en concentratiekampen van de nazi's die overal in Europa verschenen voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Miljoenen mensen, merendeels joden, zijn in dergelijke kampen om het leven gekomen.
Het kamp Auschwitz bestond uit drie hoofdkampen en 39 satelliet-werkkampen. De hoofdkampen waren:
Naar Auschwitz werden in totaal meer dan 1,5 miljoen mensen gedeporteerd. Hiervan werden ongeveer 1,1 miljoen direct na aankomst vergast of doodgeschoten. Minstens 200.000 mensen kwamen om door ziekten of honger of ze werden na korte tijd alsnog naar de gaskamers gestuurd.
Omdat Auschwitz het grootste vernietigingskamp uit zijn tijd was, geldt het als symbool voor de Holocaust, waarvan tussen de 5 en 6 miljoen joden het slachtoffer werden. Het totale aantal doden was vele malen hoger dan 6 miljoen, omdat er naast joden nog talrijke andere slachtoffers waren zoals Slaven, krijgsgevangenen, verzetsstrijders, gehandicapten, homoseksuelen, zigeuners en andersdenkenden (zoals Jehova's getuigen).
De gaskamers en crematoria in Birkenau werden vanaf november 1944 door de nazi's vernietigd om de sporen van hun daden voor de oprukkende Russen te verbergen. Ook alle archieven gingen in vlammen op.
Aan het einde van 1944 was duidelijk dat de nazi's zouden verliezen, het Rode Leger rukte op in Polen en zou ook Auschwitz bereiken, de Duitsers raakten in paniek.
In januari 1945 begon de evacuatie, vele gevangenen moesten naar het westen marcheren, de beruchte dodenmarsen - zo'n 50.000 gevangenen namen deel aan deze tocht. Bedoeling was dat zij elders weer aan het werk werden gezet. Tijdens de dodenmars kwamen veel gevangenen om door ontbering (het vroor zo'n 20° Celsius) of door executie. Degenen die te zwak of te ziek waren werden achtergelaten, geschat wordt dat er zo'n 10.000 waren. Toen het Rode Leger het kamp op 27 januari 1945 bevrijdde waren er nog zo'n 7.500 zieke en stervende mensen aanwezig. De Duitsers waren oorspronkelijk van plan deze mensen allen te doden, maar hadden hier geen tijd meer voor. De overgebleven Duitse bewakers werden in een half uur gedood door de Russen.
Lees meer over deze jaarlijkse Auschwitzherdenking op auschwitz.nl of op niod.nl.
Verder lezen
- Jom Hasjoa (Holocaust Herdenkingsdag)
- Nationale Holocaust Herdenking
- Internationale Dag ter Voorkoming van Genocide
Meer informatie (externe link)
Zie ook
Actueel
- Begin van de winter: 21 december
- Midwinter (Wintersolstitium): 21 december
- Vierde zondag van de Advent: 22 december
- Chanoeka
- Lailat-ul-Qadr (Nacht van de Beslissing) 2025
- Sint Thomas: 21 december
Komende feesten
Kerstmis
Chanoeka
Kwanzaa